De werkdruk van de wachtlijsten kwam naar voren als een grote zorg voor de professionals die werken bij jeugdzorg op de eerste trainingsdag Zeker met ouders. Het leidt tot concentratieproblemen en door die werkdruk ben je geneigd meer op resultaat te sturen dan op procesniveau. Eigenlijk luister je dan niet meer naar wat je klant zegt, maar je komt direct met oplossingen. Dan schiet de klant in de weerstand.

Van probleem naar oplossing

Een moeder heeft drie kinderen met veel problemen op school en thuis. De consulent heeft een uur voor dit gesprek. Op een gegeven moment merkt ze dat moeder aan het uitweiden is. Ze ervaart concentratieproblemen en dan geeft ze direct maar de mogelijkheden: één kind kan begeleiding hier krijgen, het andere kind kan naar een speltherapeut, voor de derde is er logeerbegeleiding. Dan gaat de moeder ineens het probleem bagatelliseren.

Tegen een vader kan je misschien nog wel een keer zeggen: “Als je dit doet, dan krijg je dat.” Maar moeders heb je echt mee te nemen in de emotionele processen.

Schuld en schaamte

Waarom gaat ze in de weerstand? Ze schrikt, want ze vond die stap naar de hulpverlening al heel moeilijk. Want ze schaamt zich en kampt ook met een schuldgevoel omdat ze vindt dat ze haar kinderen zelf in de hand moet kunnen houden. Ze kijkt dan naar andere gezinnen die ook drie of meer kinderen hebben, waarbij het wel lukt. Ze wordt onzeker voelt zich ongelukkig.

Vaak heeft ze al van alles en nog wat geprobeerd en veel erover gelezen. Ze heeft misschien zelfs cursussen gevolgd en veranderingen doorgevoerd. Dus kom nou niet direct met de oplossing, want dat heeft ze al geprobeerd. Dat is gewoon de primaire reactie van een ouder, haar verdedigingsmechanisme dat voortkomt uit het rotgevoel van ik had dit eigenlijk al zelf moeten kunnen.

Als ze dan eindelijk die stap zet en vertelt waar ze tegenaan loopt in het eerste gesprek is dat hartstikke eng. Ze heeft geen idee wat die begeleiding eigenlijk inhoudt. Wat gaat er dan precies veranderen? Allemaal onzekerheden.

Wat kun jij doen om concentratieproblemen te voorkomen?

Eerst moet je haar geruststellen en het gevoel geven dat het heel menselijk is waar ze doorheen gaat. Als jeugdprofessional kun je de moeder meer aan de hand nemen om tot een oplossing te komen. Dat gaat echt stap voor stap. Stel eerst de huidige situatie vast in het gesprek. Sluit eerst aan bij het probleem dat er nu is. Daar heb je aandacht voor en daar stel je vragen over zoals: “Wat betekent dat voor jou dat het op school met je kind niet goed gaat? Wat betekent het voor jou als je ziet dat je kinderen constant heftige ruzie hebben en elkaar in de haren vliegen?”

Dan hoor je wat er echt bij een ouder leeft en kun je veel beter aansluiten om ze mee te nemen naar een oplossing.

Wondervraag

De volgende stap is de wondervraag: “Wat zou het jou opleveren als dit probleem is opgelost?”

Dan zegt een ouder vaak iets als: “Dan heb ik meer rust en kan ik ook wat meer genieten van de andere dingen. Dan heb ik vertrouwen in de toekomst.”

Daarmee geef je ze een toekomstbeeld. Je stelt haar gerust. Maak het tastbaar, dat kan aan de hand van voorbeelden van andere moeders waar je soortgelijke gesprekken mee hebt gehad.

Als je het zo opbouwt voelt een ouder zich gehoord. Dat denkt ze: die consulent luistert echt naar mij, die heeft interesse in mij en neemt de tijd. Dit gebeurt allemaal onbewust. Een ouder voelt dat en als je dat voor elkaar krijgt, investeer je echt in het proces van het begeleidingstraject. Dan gaat ze zich openstellen voor de oplossingen die jij aanreikt. Maar eerst moet je dus op een onbewust niveau haar vertrouwen winnen.

Maar dan duurt het toch veel te lang?

Op de trainingsdag zei de consulent toen: “Maar dan duren die processen toch ellenlang! Dat kost hartstikke veel geld.”

En hoeveel kost het als een ouder zegt: “Het werkt niet en tot ziens”? Hoeveel kost het als een kind uit huis wordt geplaatst, of dat er een observatie ingesteld moet worden, of dat een kind naar een behandelgroep moet. En dan heb ik het nog niet eens over het geld.

Je kan in het voortraject zoveel doen door de juiste gesprekken te voeren en daar de tijd voor te nemen. Wat je in het begin aan tijd investeert, krijg je later ruimschoots terug.

Je hebt de ouder nodig

Ik weet het, je hebt vijf gesprekken op een dag, je rijdt van de ene naar de ander. Natuurlijk heb je dan concentratieproblemen. Je hebt het verhaal al tien keer gehoord. Dus ga je vaak, zonder dat je daar erg in hebt, over tot een behandelplan, terwijl dat helemaal niet is wat een ouder op dat moment wil. In het begin wil ze gewoon eerst gehoord en gezien worden. Ze zoekt erkenning, zodat ze eerst vertrouwen in jou krijgt om een oplossing te aanvaarden. Dat kun je geven als je oprecht interesse toont. Dat is cruciaal. Je kunt het niet zonder die ouder, dus die moet je eerst meekrijgen.

Hoe ga je zelf om met die concentratieproblemen?

Als je geen tijdsdruk ervaart, voel je je veel vrijer om te doen wat je moet doen. Uit je hoofd in je hart. Het gaat erom dat je mensen leert omgaan met de diagnose; jij kunt het niet voor ze oplossen. Je kunt ze alleen weerbaar maken. Maar daarvoor hebben ze zelfvertrouwen nodig, wat je dus niet bereikt als je meteen met een oplossing gaat zwaaien.

Wil jij ook die concentratieproblemen kwijt en de ouder meenemen?

Ga nu voor meer informatie naar de training word de beste jeugdprofessional voor jezelf en je cliënt

Dit blog is geschreven door: Judith Nieuwpoort

Mede-oprichter en bestuurder van Happy KidsCare en HKC Academy. Haar overtuiging is, hoe beter je jezelf kent, hoe beter je je cliënt kunt begeleiden.